Перевод: с латинского на русский

с русского на латинский

non causa esse

  • 1 causa

    (арх. caussa), ae f. [ cado?]
    1)
    а) причина, повод, основание, побудительное начало (c. belli Cs; c. major, perspicua, probabilis C)
    cum causā C (non sine causa C, CC) — не без основания
    quā causā Pl, hac de causa O, quā de (или ex) causa и ob eam causam Cпо этой причине
    causam alicujus rei sustinere C — быть повинным в чём-л.
    quid causae est, quin...? H — в чём причина, что... не...?
    б) abl. causā по причине, для, ради, из-за
    2) извиняющее обстоятельство, предлог, отговорка (causas fingere O, invenire Ter, interserere и interponere Nep)
    4) дело, обстоятельства дела, положение дела
    aliquid non ad causam, sed ad voluntatem personasque dirigere VP — сводить что-л. не к (объективным) обстоятельствам дела, а к воле (отдельных) лиц
    5) дела, тж. польза, интересы ( rei publicae C)
    victrix c. и victa c. — см. placeo
    armis inferiores, non causa esse C — уступать в вооружении, но не по существу (не в главном)
    6) целевая причина, цель, смысл
    7) связь, отношения
    causam amicitiae habere cum aliquo Cs — быть в дружеских отношениях с кем-л.
    non alienum esse arbitror explicare, quae mihi sit ratio et c. cum Caesare C — считаю нелишним разъяснить, каков характер моих взаимоотношений с Цезарем
    8) тема, предмет (c. disserendi C)
    9) судебное дело, тяжба, процесс (privata, publica C)
    c. capitis C etc.уголовное дело
    causam obtinere (tenere, sustinere) Cвыиграть процесс
    causam dicere C — выступать на суде с защитой, вести дело
    10) мед. «случай», т. е. степень или вид болезни (c. levis, gravior L; c. tenuissima C)
    (тж. c. valetudinis Su) болезнь ( origo causae CC)

    Латинско-русский словарь > causa

  • 2 causa

    1) причина, а) вообще причина чего-нибудь causam praestare, praebere mortis (1. 7. § 6. 1. 51. pr. D. 9, 2. 1. 4 § 1. 1. 15. pr. D. 48, 8), causam praestare discidii (1. 12 § 13. D. 38, 5); (Gai. I. 18. 74. 29. 32. 38. 41. 66. III. 5, erroris causae probatio, I. 67. 75. 87. II. 142);

    b) как причина действия человека (мотив - цель); (1. 1 § 2. D. 43, 17. 1. 1 § 5 D. 3, 1. 1. 51. pr. D. 3, 3), именно = justa causa, достаточный повод (Gai. I. 53. supra modum et sine causa in servos suos saevire, sine causa servum suum occidere); § 4-6 I. 1, 6. 1. 9. § 1 D. 26, 8. 1. 9. 11. 15. § 2-4. 1. 16. 25. D. 40, 2); (1. 15 § 2. D. 1, 7), часто также c прибавлением justa causa, напр. justae causae, cur judicium arripere nolit (1. 45 pr. D 3, 3); (1. 17. § 3 D. 22, 1); (1. 30 § 2 D. 3, 5. 1. 36. D. 40, 5); (1. 3 D. 4, 1); 1. 25 pr. D. 22, 3);

    c) главное побуждение, которое вызывает какое-нибудь действие, оказывание услуг, предоставление кому-нб. имущественных выгод: иногда обоз. юридический акт, который содержит в себе эту причину; также повод, побуждающий делать завещательные или дарственные распоряжения в пользу третьих лиц (§ 31 J. 2, 20. 1. 17 § 2. 3. 1. 72 § 6 D. 35, l). - justa causa, причина, оправданная уважительными обстоятельствами, j. c. erroris = с. justi erroris, j. с. traditionis, pollicitationis etc. (1. 25. pr. D. 22, 3. 1. 31 pr. D. 41, 1. 1. 1 § 1 D. 50, 12), causa in praeteritum confertur (1. 12 D. 35, 1), (1. 194 D. 50, 16), dotis causa perpetua est (1. 1 D. 23, 3). - a) causa possessionis обознач. законное основание владения т. е. владелец должен доказать титул, на основании которого он владеет (1. 3 § 4. 19. 1. 19 § 1 D. 41, 2), sive vera sit, sive falsa (1. 5 D. 6, 2), causae acquirendi (1. 3 § 21 eod 1. 36 D. 41, 1), lucrativa causa (1. 82 pr. D. 30. 1. 19 D. 44, 7). - b) при обязательных отношениях саusa (civilis) есть внешний признак, доставляющий доказательство, что стороны действительно приняли на себя обязательство (pr. J. 1, 21), causa, ex qua certum petatur (1. 9 pr. D. 12, 1. ср. 1. 18 D. 46, 4. 1. 11 D. 50, 16), ex causa emtionis in creditum labire, обязательство, вытекающее из договора купли-продажи, превратить в обязательство из займа (1. 3 § 3 D. 14, 6);

    causa debendi, законное основание долга (1. 49 § 2 D. 15, 1). Иногда causa обоз. источник обязательств, obl. nascuntur ex variis causarum figuris (1. 1 pr. D. 44, 7). - г) в учении о кондикциях обозн. causa побудительную причину предоставления кому-нб. имущественную выгоду, в том смысле, что то, что было дано без основания, можно требовать назад (tit. D. 12, 7. D. 12, 4. D. 12, 5).

    2) заковное основание свойства, особенности предмета, causa actionis, 1. 27 D. 44, 2., ex с. adjecta petere, 1. 11 § 2. eod., c. conditionis, 1. 96 § 4 13. 46, 3., ex noxali c. agere, D. 2, 9. 3) causa после родительн. пад. обоз. цель юриди-ческого акта, напр. conditionis implendae causa dare, 1. 30 § 7 D. 35, 2, donandi, credendi, contrahendi causa, 1. 20 D. 12, 1. 1. 65 § 4 D. 36, 1. 1. 25 § 1 D. 44, 7. 1. 49 D. 46, 3. 4) дело, in publicis causis filius fam. loco patrisfam. habetur (1. 9 D. 1, 6), certarum rerum vel causarum testamento tulor dari non potest (1. 12 D. 26, 2);

    causam perorare (Gai. IV. 15).

    5) спор, процесс: causam agere (см. s. 9), audire (см. s. 5a);

    causae suae adesse (1. 69 D. 3, 3);

    causam suam prodere (1. 4 § 4 D. 3, 2);

    de causis cognoscere (1. 10 D. 1, 18);

    causae cognitio (см.); (1. 1 § 3 D. 3, 6);

    c. existimationis (1. 103 D. 50, 16. 1. 104 D. 50, 17);

    bona, mala c. (1. 63 § 2 D. 21, 2. 1. 30 D. 34, 3);

    nova instrumenta causae suae reperire (1. 27 D. 44, 2);

    eandem c. facit origo petitionis (1. 11 § 4 eod.);

    causa cadere (см. s. 2);

    causam perdere (1. 63 § 2. D. 21, 2);

    causam dicere, защищаться (1. 25 § 1 D. 29, 5);

    causas dicere, orare, вести дела (1. 1. 2 § 43 D. 1, 2); отсюда causidicus, адвокат (1. 6 C. 2, 6), causidicina, должность адвоката (1. 188 C. Th. 12, 1).

    6) положение, отношение: ип pristinam c. reverti (l. 6 pr. D. 1, 8);

    pristinam c. restituere, praeteritam c. sarcire (1. 1 § 31. 1. 3 § 17. D. 43, 16), in eandem c. restituere (1, 9 § 1. eod.);

    in eandem c. exhibere, sistere (1. 1 pr. § 1. D. 2, 9);

    in causa redhibitionis s. in ea c. esse, ut redhiberi debeat (1. 10 § 21. 33 pr. D. 21, 1);

    causa melior - deterior (1. 5 D. 2, 9. 1. 27 § 3 D. 2, 14. 1. 87 D. 50, 17), melior est c. possidentis (1. 126 § 2. 1. 128 pr. eod.);

    emtoris c. eadem esse debet, quae fuit auctoris (1. 156 § 3 eod.);

    c. servilis (1. 3 § 1 D. 4, 5), statuliberi (1. 2 pr. D. 40, 7), de alterius causa et facto non scire, de facti causa errare (1. 3 pr. D. 22, 6. 1. 10 D. 26, 5);

    in c. caduci esse (см. caducus s. 2).

    7) особ. юридическое отношение, c. proprietatis (1, 30 § 2 D. 41, 1);

    c. bonorum, обозначая собственность (1. 52 § 1 D. 45, 1);

    extra c. bonorum defuncti computari (1. 68 D. 31); (1. 52. D. 41, 2);

    o. hereditaria, наследственное отношение (1. 5 § 5 D. 36, 4), c. legati (1. 11 § 3. 1. 91 § 2 D. 30), obligationis, обязательное (1. 20 D. 24, 1);

    debiti, долговое (1. 7 pr. D. 12, 4);

    naturalium obligationum (1. 40 pr. D. 36, 1);

    e. naturalis = obligatio nat. (1. 3 § 7 D. 2, 2);

    in totam c. spondere, ручаться за все долги (1. 91 § 4 D. 45, 1); ип оmnem с. acceptus fidejussor (1. 56 § 2 D. 46, 1); ип оmnem с. conductionis se obligare (1. 54 pr. D. 19, 2);

    in omnem c. emti fidem adstringere (1. 5 C. 4, 54);

    omnis c. adversus rerum et fidejassorem dissoluta (1. 7 § 1 D. 2, 15);

    in duriorem s. leviorem c. adhiberi, accipi, о поручителях, которые обязываются к долгу большому или меньшему, против обязательства главного должника (1. 8 § 7. 1. 34 D. 46, 1);

    ex c. fidejussionis s. accessionis liberari (1. 5 D. 46, 1. 1. 95 § 3 D. 46, 3), (1. 4 § 1. D. 22, 1); in causam pignoris cadere (см. cadere s. 4);

    pignoris c. perimitur (1. 1 § 2 D. 20, 1);

    totius pignoris, pignorum c. (1. 6 pr. 1. 13 D. 20, 4);

    pignoris causam habere, иметь право залога (1. 4 D. 42, 6);

    indivisa pignoris causa (1. 55 D. 21, 2);

    privilegia causae, связанные с юридическим отношением, против. priy. personae, личные преимущества (1. 196 D. 50, 17);

    causae magis, quam personae beneficium praestare (1. 29 D. 42 1), non causae, sed personae succurrere (1. 42, D. 26, 7).

    8) юридические свойства предмета, со всеми правами, обязанностями, доходами и убытками, tota causa fundi (1. 30 § 3 D. 32);

    fundus cum sua causa transit (1. 18 § 2 D. 13, 7); (1. 67 D. 18, 1. 1. 2 pr. 1. 36 D. 40, 7); если говорится о restitutio, exhibitio или praestatio omnis causae, то под causa разумеется совокупность всех доходов, которые потерял истец вследствие того, что не владел вещью (потерянная прибыль) (1. 31 pr. D. 12, 1. 1. 12 pr. D. 4, 2. 1. 20. D. 6, 1. 1. 9 § 7 D. 10, 4. 1. 1 § 24 D. 16, 3. 1. 8 § 6 D. 43, 26. 1. 35. 246 § 1 D. 50, 16);

    causam s. omnem c. praestare (1. 17 § 1 D. 6, 1. 1. 2. 3 § 1. 1. 8 D. 22, 7);

    rei causam exhibere (§ 3 J. 4, 17).

    9) сущность, значение, понятие: c. juris honorarii (1. 95 § 3 D. 46, juris et voluntatis (1. 77 § 12 D. 31), contractus (1. 8 pr. D. 17, 1). in causam fideicomm. et codicillorum vim prioris testam. convertere (1. 19 pr. D. 29, 1);

    ad causam testamenti pertinere videtur id, quodcumque quasi ad testam. factum sit (1. 2 § 2 D. 29, 3. 1. 1 § 2. 6 D. 43, 5);

    omissa causa testamenti ab intest. hereditatem possidere (tit. D. 29, 4).

    10) случай, de quibus causis scriptis legibus non utimur etc. (1. 32 pr. D. 1, 3);

    in causa jus positum est (1. 52 § 2 D. 9; 2);

    alia c. est si etc. (1. 29 D. 41, 2. 1. 12 § 3 D. 46, 3);

    ex causa (смотря по обстоятельствам) succurrere (1. 11 pr. D. 44, 2).

    11) вид, способ, quatuor c. obligationum (1. 44 pr. 1). 44, 7 и, quatuor c. exsecutione obligationis (1. 85 pr. D. 45, 1);

    c. faciendi (1. 218 D. 50, 16).

    12) определение (1. 1 § 6 D. 7, 9).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > causa

  • 3 esse

    1) s. edere, есть (1. l § 4 D. 19, 1. 1. 3 § 1-3 D. 33, 9. 1. 19 § 10 D. 34, 2);

    esus, ядение, еда: penu legata contineri, quae esui potuique sunt (1. 3 pr. § 1 D. 33, 9);

    esca, пища (1. 19 § 12 D. 34, 2);

    escaria (sc. vasa), столовая посуда (1. 3 § 3 D. 33, 10);

    argentum escarium s. escale, сереб. посуда (1. 8 eod. 1. 19 § 12. 1. 32 § 2 D. 34, 2);

    esculentus, съестной (1. 18 D. 1, 18. 1. 3 § 3 D. 33, 9);

    penus escul. (1. 3 § 2 eod.).

    2) быть;

    a) как вспомогательный глагол (1. 34 § 1. 2 D. 34, 2. 1. 123 D. 50, 17);

    b) как сказуемое, heres esto, heredes sunto (1. 142 eod.);

    damnas esto (см. damnas);

    c) находиться, быть в положении, состоянии: esse in causa aliqua, in pari, in duriore loco (1. 1 D. 2, 9);

    in potestate - sui iuris esse (l. 1 D. 1, 6), esse in servitute, libertate (1. 4 D. 1, 1. 1. 10 D. 40, 12);

    in possessione (1. 10 § 1 D. 41, 2), in concubinatu (1. 2. 3. D. 25, 7);

    in sententia alicuius esse, быть согласно с мнением кого-нб. (1. 60 D. 29, 2);

    d) быть, пребывать: Romae, Capuae esse (1. 2 § 8 D. 2, 11. 1. 30 § 5 D. 32);

    ibi csse, ubi etc. (1. 7 D. 33, 1);

    eo loci esse (1. 199 D. 50, 16);

    esse cum aliquo (1. 5. 13 § 2 D. 34, 1), circa aliq. (1. 33 D. 12, 1); е) = быть в самом деле, существовать, жить, nondum esse, nec sperari (1. 10 pr. D. 26, 2);

    res, quae est;

    ius, quod est (1. 1 D. 50, 17), si nihil sit in peculio (1. 6 § 6 D. 3, 5);

    si ager ita corruerit, ut nusquam sit (1. 15 § 2 D. 19, 2);

    si quid sit, quod imputetur (1. 2 § 8 D. 2, 11);

    f) происходить: provincia, unde es, ubique moraris (1. 11 C. 5, 62);

    g) заключаться, состоять: in dofe esse (1. 18 § 4 D. 23, 3);

    nolle rerum suarum esse aliquid (§ 47. J. 2, 1); (1. 19 § 5 D. 34, 2);

    amplius quam in facultatibus est (1. 10 D. 40, 9); (1. 13 D. 40, 1);

    h) быть чьим, принадлежать;

    totum meum esse, cuius non potest ulla pars dici alterius esse (1. 25 pr. D. 50,16);

    desinere esse alicuius (1. 1 § 1 D. 2, 9); (1. 71 D. 1, 2);

    universitatis esse (1. 6 § 1 D. 1, 8);

    i) иметь место, служить кому, actionem competere esseve oportet (1. 10 pr. D. 42, 8), (1. 6 § 7. 1. 9. 42 D. 3, 5);

    nullam esse actionem (1. 34 D. 1, 7);

    provocatio est ab aliquo (1. 2 § 16 D. 1, 2);

    eius est, non velle, qui potest velle (1. 3 D. 50,17), (1. 102 § 1 eod.);

    vix est, ut non videatur (1. 40 D. 41, 1);

    pro qua sententia est, quod etc. (1. 1 § 10 D. 3, 1);

    k) означать, обозначать: "in eadem causa" quid sit, vdeamus (1. 1 § 1 D. 2, 9); (1. 4 D. 1. 1);

    nihil est aliud hereditas, quam etc. (1. 24 D. 50, 16);

    palam est coram pluribus (1. 33 eod.);

    probrum et obprobrium idem est (1. 42 eod.);

    penes tu amplius est, quam apud te (1. 63 eod.);

    aliud est capere, aliud accipere (1. 71 pr. eod.); 1) для означения цены, стоить: quanti id iu eo anno plurimi fuit (1. 2 pr. D. 9, 2);

    m) est, следует = licet: est exemplum capere (1. 11 § 2 D. 36, 1).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > esse

  • 4 volo

    I āvī, ātum, āre
    1) летать, лететь (per aĕra V; circum tecta H)
    vola(vi)sse Antonium, non iter fecisse dicĕres C — можно было подумать (казалось), что Антоний пролетел, а не прошёл (свой) путь
    sine pennis v. haud facile est погов. Plнелегко летать без перьев (крыльев)
    2) лететь, мчаться, нестись (per summa aequora V; medios per hostes V)
    semel emissum volat irrevocabile verbum H — раз выпущенное, летит невозвратное слово
    II volo, voluī, —, velle
    1) хотеть, желать ( aliquid)
    exire ex urbe, priusquam luciscat, volo Pl — я хочу выйти из города прежде, чем рассветёт
    cupio omnia, quae vis H — желаю, чтобы всё было как ты (сам) хочешь
    factum volo Pl — хотел бы я этого, т. е. возможно
    pater filium secum volebat esse C — отец хотел, чтобы сын был с ним
    lumen exstinctum esse volo C — я хочу, чтобы свет был потушен
    eos velim laudes Cпередай им моё одобрение (т. е. благодарность)
    vellem, si fieri potuisset C — желал бы я, если бы это было возможно
    quid vis faciam? Ter, H или quid me velis fecisse? Sen — что хочешь ты, чтобы я сделал?
    visne hoc primum videamus? C — хочешь, рассмотрим сначала это?
    vin (= visne) vocem huc ad te? Pl — хочешь, я позову его к тебе?
    ad quae tempora te exspectemus, facias me certiorem velim C — прошу тебя сообщить мне, когда тебя ждать
    num quid vis (aliud)? Pl, Ter (часто при прощании) — ты хочешь ещё чего-л.?, больше тебе ничего не нужно?, это всё?
    aliquo v. (sc. proficisci) C etc. — собираться (ехать) куда-л.
    aliquem v. Pl, C — желать поговорить с кем-л.
    alicui bene (male) v. Pl, Ter etc. — кому-л. желать добра (зла)
    alicujus causā v. C — склоняться в чью-л. пользу, желать кому-л. добра
    respondit, si quid ille se velit, illum ad se venire oportēre Cs — (Ариовист) ответил, что если ему (Цезарю) что-л. от него нужно, то он должен прийти к нему
    quid tibi vis? Ter, C — чего ты хочешь?, что ты имеешь в виду?, что у тебя на уме?
    rogo, quid tibi vis cum isto morbo? Pt — скажи, что это у тебя за страсть такая?
    velim-nolim C, velis-nolis Sen, velit-nolit Ptволей-неволей
    velim, ut velles Pl и vellem, quae velles Sen — разделяю твои желания, т. е. сочувствую тебе
    nolīte a me commonēri velle C — не требуйте, чтобы я напомнил вам (обо всём этом)
    2) решать, устанавливать, постановлять, определять
    di meliora (velint) погов. V, C etc. — да устроят боги нечто лучшее, т. е. да сохранит нас бог от этого
    3)
    а) утверждать, полагать, считать
    Plato deum sine corpore esse vult C — Платон утверждает, что бог бестелесен
    б)
    se v. — выдавать себя (за кого-л.)
    4) предпочитать (omnia utensilia emere velis, quam rogare Ap)
    famaene credi velis, quam... L — неужели ты предпочитаешь, чтобы верили (больше) слуху, чем...
    5) ( чаще v. sibi) значить, означать, иметь целью (смысл)
    avaritia senīlis quid sibi velit, non intellego C — в чём смысл старческой скупости, не понимаю. — см. тж. volens и volentia
    III volo, ōnis m. [ volo II ]
    доброволец в армии (преим. из рабов) L, Capit, Macr

    Латинско-русский словарь > volo

  • 5 res

    1) вещь, предмет, a) вооб. существующие предметы (1. 10 § 1 D. 1, 1);

    in rebus humanis esse;

    rebus hum. eximi etc. (см. humanus s. 1.);

    in rerum natura esse (см. natura s. b.);

    b) вещь как предмет права (1. 5 pr. D. 50, 16. 1. 23 eod.);

    c) особ. физический предмет, входящий в состав имущества, res, quarum corpus manet, forma mutata est (1. 13 § 1. cf. 1. 14 eod. 1. 222 eod. Gai. II. 146. III. 90. 175);

    res bonorum alicuius (1. 31 § 6 D. 3, 5. 1. 204 D. 50, 17. cf. 1. 15 eod.);

    servitutes rerum, прот. personarum (1. 1 D. 8, 1);

    rebus (прот. personis) cautum (1. 188 § 1 D. 50, 16);

    in rem (прот. in personam) actio est, per quam rem nostram, quae ab alio possidetur, petimus (1. 25 pr. D. 44, 7. cf. 1. 1 § 1 D. 6, 1);

    d) предмет спора, quanti res est (см. quantus. cf. 1. 179 D. 50, 16. 1. 193 eod. 1. 246 § 1 eod.);

    rei persecutio (1. 14 § 2. 1. 16 § 2 D. 4, 2. 1. 12 § 1 D. 29, 4. 1. 11 D. 42, 5. 1. 35 pr. D. 44, 7);

    de eadem re agere (1. 5 D. 44, 2);

    e) спор, процecc, iudex, apud quem res coepta est (1. 49 pr. D. 5, 1. 1. 31 eod.); (см. s 2. 1. 8 § 1 D. 5, 2);

    Gai. IV. 121. 1. 3 pr. D. 2, 12);

    amittere rem (1. 5 D. 46, 5. 1. 22 § 5 D. 46, 8. 1. 14 D. 3, 3. 1. 8 § 17 D. 2, 15);

    de re cognoscere (1. 12 D. 2, 4. 1. 23 § 1. 2 D. 4, 2);

    f) дело, rebus praeesse (1. 2 § 32 D. 1, 2. 1. 57 pr. D. 50, 16. 1. 1 § 2 D. 3, 1);

    rebus alicuius intervenire (1. 13 pr. D. 33, 1. 1. 9 pr. D. 2, 13. 1. 33 § 1. 1. 58. 63 D. 3, 3. 1. 1 § 1 eod. 1. 40 § 2 D. 2, 14. 1. 2 § 5 D. 50, 1);

    familiaris, имущество;

    g) для обозн. природы вещей, сущности известного правоотношения, plus in re est, quam in existimatione mentis (1. 9 § 4 D. 22, 6. 1. 2 § 15 D. 41, 4. 1. 110 § 1 D. 45, 1);

    in re (no природе) esse, ut etc. (1. 33 D. 29, 2);

    e re s. non ab re esse, putare, cooбразно с природой вещей, по свойству дела (1. 1 D. 12, 1. 1. 14 D. 22, 3. 1. 86 § 1 D. 28, 5. 1. 1 pr. D. 38, 9. 1. 1 § 2 D. 39, 4. 1. 26 D. 42, 1. 1. 17 § 6 D. 48, 5. 1. 1 § 3 D. 48, 8);

    ut res patitur (1. 2 D. 1, 5);

    h) in rem,= indefinite, generaliter, вообще относительно правоотношения прот. отношению к известному лицу напр. pacta in rem прот. in personam) sunt quoties generaliter paciscor, ne petam (1. 7 § 18. 1. cf. l. 17 § 5. 1. 28 § 2. 1. 57 § 1 D. 2, 14);

    in rem iurare, прот. de sua persona (1. 1 § 3 D. 44, 5. 1. 13 § 1 D. 4, 4. 1. 12 pr. D. 42, 5. 1. 9 § 1 D. 4, 2. 1. 5 § 3 42, 4. 1. 9 § 8 D. 4, 2. 1. 4 § 33 D. 44, 4. 1. 5 pr. D. 7, 9).

    2) совокупность вещей, имущество, состояние, ex re alicuius acquirere (1. 45 § 4 D. 29, 2. 1. 63 D. 46, 3. 1. 11 pr. D. 46, 4);

    stipulari (1. 68 D. 3, 3);

    non ad in (сопоставление двух предлогов) rem versum pertinet (1. 1 § 10 D. 15, 2);

    mutuari, credere (1. 2 § 4 D. 17, 1. 1. 8 C. 4, 35);

    alicui (1. 4 C. 2, 13); (см. s. b); (1. 24 D. 2, 14);

    obligare aliquem (1. 1 pr. D. 27, 4. 1. 1 § 3 D. 4, 4. 1. 8 § 4 D. 2, 8. 1. 1. 5. 9. 11 D. 46, 6);

    res uxoria (см.);

    res privata (см. s. 2); особ. = bona s. 1. b. (1. 12 pr. D. 28, 8. 1. 5 § 1 D. 37, 11. 1. 8 D. 38, 6. 1. 25 C. 3, 28);

    rem ab intestato habere (1. 16 D. 37, 5. 1. 1 § 8 D. 38, 6).

    3) совокупность изв. учреждений, отношений, напр. res militaris, военные дела (rubr. D. 49, 16. C. 12, 36);

    respublica, община, государство, напр. regimenta reip. (1. un. pr. D. 1, 11. 1. 14 D. 50, 1. 1. 1 pr. D. 50, 3. 1. 5 § 1. 1. 40 pr. D. 4, 6. 1. 15 § 1 D. 48, 5. 1. 1 pr. D. 50, 15. 1. 18 D. 17, 1. 1. 45 eod. 1. 32. 35. 36. 38 § 1. 1. 39. 41 seq. D. 4, 6. 1. 31 § 1 D. 47, 2. 1. 13 § 1 D. 39, 4);

    servus reip. (1. 3 D. 45, 3); тк. форма правления: colonia, quae italicae coloniae remp. accepit (1. 1 § 2 D. 50, 15).

    4) факт. действие, rebus ipsis declarare voluntatem (1. 32 § 1 D. 1, 3. 1. 20 D. 50, 1. 1. 24 pr. D. 48, 5. 1. 1 § 1 D. 47, 10. 1. 7 § 8 cf. 1. 9 pr. eod.);

    restituta hereditas videtur re ipsa (прот. cautione) facere collationem (1. 1 § 11 D. 37, 6, 1. 2 pr. D. 2, 14. 1 4 pr. D. 17, 2);

    obligationes ex contractu aut re (nepeдача вещи) contrahuntur, aut verbis, aut consensu (1. 1 § 1 seq. cf. 1. 52 pr. § 1. 3 D. 44, 7. 1. 80 D. 46, 3. 1.. 9 § 3 D. 12, 1. 1. 46 D. 44, 7. 1. 4 eod. pr. I. 4, 1);

    re ipsa s. revera, действительно, в самом деле (1. 13 § 1 D. 1, 18. 1. 6 § 11 D. 3, 5. 1. 30 § 2 D. 29, 2);

    mora in re (facta), re ipsa subsecuta (см. mora s. b. б. вв.).

    5)услуга, действие как объект обязательства (1. 7 § 6 D. 2, 14. cf. 1. 3 pr. D. 18, 5);

    dare ob rem (1. 1 pr. 1. 16 D. 12, 4. 1. 52 D. 12, 6. cf. causa s. 1. e).

    6) последствие, результат (1. 41 § 1 D. 40, 7). 7) знакомство (1. un. C. 9, 11).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > res

  • 6 lucrum

    выгода, прибыль, прот. damnum (см. s. b);

    lucrari, lucrifacere, обогащаться, получать прибыль, выигрывать, напр. quantum lucrari potui, прот. quantum mihi abest (1. 13 pr. D. 46, 8);

    non lucrari, прот. amittere (1. 27 D 4, 6. 1. 6 § 2 D. 23, 3. cf. 1. 28 D. 4, 3);

    ne ex dolo suo lucrentur (1. 12 eod. cf. 1. 1 § 6 D. 2, 10. 1. 6 § 3 D. 3, 5. 1. 25 § 1 D. 44, 7. 1. 33 § 1 D. 41, 3. 1. 2 § 1 D. 41, 5. 1. 1 § 3 D. 47, 2. 1. 5 § 6. 1. 9 § 8 D. 41, 1. 1. 5 § 1 eod.);

    lucrari s. lucrifacere dotem (1. 20 § 1. 1. 27 § 2. 1. 29 pr. 1. 30 § 1 D. 11, 7. 1. 10 § 1 D. 24, 3. 1. 11 § 4 D. 27, 6. 1. 6 D. 35, 2);

    lucrif. hereditatem (1. 1 § 9 D. 29, 4);

    superficiem (1. 86 § 4 D. 30. 1. 4. § 2 D. 10, 1. 1. 2 § 1 D. 18, 2);

    pretium (1. 33 § 1 D. 5, 3. 1. 3 § 3 D. 43, 20);

    lucro alicuius cedere (см. s. 6). Lucrum обоз. вооб. пользу, выгоду (1. 26 D. 39, 2). Lucrosus, выгодный, полезный, lucrosum esse alicui, прот. damnosum, captiosum esse, nocere (1. 1 pr. D. 4, 3. 1. 3 § 1 D. 14, 4. 1. 6 § 10 D. 42, 8);

    hereditas lucr. (1. 9 § 3 D. 26, 8. 1. 17 D. 29, 4);

    minus lucr. (1. 7 § 5 D. 4, 4. 1. 8 § 1 D. 28, 1). Lucrativus, касающийся имущественной выгоды, безвозмездный: causa lucrat,, причина, на основании которой приобретатель обогащается, не имея никаких расходов или издержек (1. 13 § 15 D. 19, 1. 1. 82 § 4 D. 30. 1. 4 § 14 D. 40, 1. 1. 5 D. 41, 3. 1. 17. 19 D. 44, 7. 1. 83 § 6 D. 45, 1); тк. causa, quae lucrativam habet acquisitionem (1. 4 § 31 D. 44, 4);

    lucrat. possessio, владение, которое основывается на causa lucrat. (1. 2 § 1 D. 29, 4);

    lucrat. res, вещи, приобретенные даром, безвозмездно;

    lucrat. descriptio, iugatio, наложение подати на res lucrat, которую приобретал кто-нб. от т. н. Curialis (Decurio) (tit. C. 10, 35. 1. 1 § 3. 4 eod.);

    lucrativorum (= donationum) inscriptiones (1. 22 cf. 1. 19 C. 1, 2).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > lucrum

  • 7 abesse

    1) о лицах = absentem esse, не быть налицо, не находиться где-нибудь, отсутствовать (1. 199 D. 50. 16. 1. 24 D. 1, 7. 1. 26 D. 50, 17. 1. 33 § 2 D. 3, 3);

    reipubl. causa abesse (см. res s. 3);

    iusta ex causa abesse (см. iustus s. a);

    inter absentes contrahi (I. 1 § 2 D. 18, 1), в особен. - отн. заключения стипуляции (1. 1 pr. D. 45, 1);

    absentia, отсутствие (1. 140 D. 50, 17). В ближайшем значении слова abesse означ. не присутствовать в суде, не быть в здании суда (1. 4 § 5 D. 39, 2. 1. 51 § 5 D. 40, 5);

    sententiam proferre absentibus illis (1. 1 § 1. D. 2, 12). Далее absentes обозначает: лица, не живущие в одной и той же провинции, именно по отношению к давности, наз. longi temporis praescriptio (1. 12 § 3 C. 7, 33).

    2) о вещах: пропасть, недоставать, abesse per aluquem (1. 40 pr. D. 40, 7);

    res alicui furto abest (1. 14 pr. D. 50, 16);

    pecunia fideiussori abesse intelligitur (1. 26 § 2. 1. 47 pr. D. 17, 1);

    quod alicui abest, что кому-нибудь недостает или чего кто-нибудь лишился или потерял,

    si quid mihi abesset ex negotio, quod is gessisset (1. 31 § 1 D. 12, 1. 1. 24 § 1 D. 19, 1);

    quod ex duplae stipulatione abest (1. 49 D. 10, 2);

    persequi, si quid ei aberit (1. 4 D. 27, 4);

    quoties id, quod tibi debeam, ad te pervenit, et tibi nihil absit, - competit liberatio (1. 61 D. 46, 3).

    3) о фактах, свойствах: не находиться, не быть, недоставать, не иметь места, dolum malum abesse (1. 38 § 13. 1. 83 pr. 1. 121. pr. D. 45, l);

    facinus abest (1. 20 D. 44, 7);

    non multum abest, quin (1. 17 D. 40, 7);

    absit a saeculo nostro (1. 7 C. 1, 11);

    abest servo aliquid (1. 17 § 20 D. 21, 1).

    4) для определения расстояния или разницы, non multum aberat a puberi aetate (1. 14 D. 29, 5);

    quae vis a maleficio non abest (1. 20 D. 44. 7);

    non multum abest a vilico (1. 166. D. 50, 16).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > abesse

  • 8 fraus

    1) обман, в строгом смысле слова, имеет место тогда, когда одна сторона, желая склонить другую к принятию обязательства, употребила к вреду последней такие ухищрения, без которых другая сторона не заключила бы договора, fraus = dolus, противоп. culpa, negligentia (1. 63 D. 6, 1. 1. 7 § 1 D. 26, 10. 1. 52 § 1 D. 46, 1);

    ex improviso casu potius, quam fraude accidere (l. 1 C. 9, 16. 1. 5. D. 37. 15. 1. 8. § 6 D. 34, 3);

    per fraudem (прот. bona fide) locare alienum praedium (1. 35 pr. D. 19, 2. 1. 3 § 13 D. 26, 10), omittere hereditatem (1. 1 § 13 D. 29, 4).

    2) мошеннические ухищрения, fraudes in cura admissae (1. 3 § 11 D. 26, 10. 1. 23 § 4 D. 9, 2); особ. противозаконные действия, проступки, poena sine fraude esse non potest (1. 131 pr. D. 50, 16);

    capitalem fraudem amittere (1. 1 § 1. 1. 23 § 2 D. 21, 1).

    3) действие в ущерб кому, к вреду (tit. D. 42, 8. C. 7, 75. 1. 63 § 15 D. 36, 1. 1. 4 § 19 D. 40, 5. 1. 18. 23 D. 40, 9. 1. 5. C. 7, 2. 1. 1. C. 7, 11);

    in fraudem credit. adire hereditatem (1. 1 § 5 D. 42, 6. tit D. 38, 5. C. 6, 5. cf. 1. 16 D. 37, 14. 1. 45 pr. § 3 D. 49, 14);

    fraudis causa adoptio facta (1. 7 § 2 D. 48, 20);

    in fraudem futurae actionis (с целью прекратить иск) erogare bona sua (1. 68 § 1 D. 17, 2);

    patronus si clienti fraudem fecerit, sacer esto (L. XII tab. VIII. 21);

    fraude esto (L. XIL tab. X. 8).

    4) неприменение права путем злонамеренного обхода, in fraudem legis facit, qui salvis verbis legis sententiam eins cir cumvenit;

    fraus enim legi fit, ubi quod fieri noluit, fieri autem non vetuit, id fit. (1. 29. 30 D. 1, 3. cf. l. 7 § 7 D. 2, 14. 1. 44 pr. D. 21, 1);

    in fraudem eius legis (Gai. I. 46);

    in fraudem creditorum (Gai. I. 37-47);

    in fraudem stipulatoris (Gai. III. 215);

    fraus legi facta (1. 64. § 1 D. 35, 1. 1. 6 § 3 D. 37, 14. 1. 7 § 1 D. 40, 9. 1. 103 D. 30. 1. 123 § 1 eod. 1. 18 pr. D. 34, 9. 1. 3 pr. § 1 seq. D. 49, 14);

    in fraudem legis sententiam dicere (1. 15 § 1 D. 5, 1. 1. 32 D. 40, 4. 1. 27 D. 35, 2);

    fraue Scto facta, adhibita (1. 1 § 3 D. 14, 6. 1. 8 § 6 D 16, 1);

    in fraudem constitutionum adiectum (1. 13 § 26 D. 19, 1. 1. 16 C. 4, 32).

    5) вред, убыток, опасение, наказание, veteres fraudem pro poena ponere solebant (1. 23 § 2 D. 21, 1. 1. 32 D. 47, 10. 1. 8 D. 48, 2. cf. 1. 26 § 2 D. 4, 6. 1. 1 pr. D. 35, 2. 1. 25 pr. D. 48, 5);

    fraudi esse alicui (1. 114 § 14 D. 30. 1. 6 C. 4, 54);

    si plus, minusve secuerunt, se fraude esto (Leg. XII. Tab. III. 6).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > fraus

  • 9 alienus

    1) принадлежащий другому, чужой, al. lis, causa, относящийся к другому (1. 11 pr. D. 44, 4. 1. 2 § 1. D. 49, 4);

    alieno nomine agere, litigare, appellare (1. 20 pr. D. 49, 1. 1. 1 § 12. 13. D. 49, 4), postulare, stipulari, opus nov. nunciare (l. 1 § 3. D. 39, 1. 1. 13 § 13. 1. 39 § 3. D. 39, 2);

    al. negotium agere (1. 14. D. 2, 11. 1. 6 § 10 D. 3, 5);

    al. factum promittere (1. 38 pr. § 1. 2. D. 45, 1);

    aes al. (см. aes. s. 3);

    al. jure contendere;

    al. juris petitor (1. 8 § 3 D. 39, 1);

    al. juri subjectum esse s. al. juris, al. potestatis, in al. potest. esse, находиться под властью другого лица, под властью отца или господина, против. sui juris esse (tit. J. 1, 8. D. 1, 6); отсюда in jus al, pervenire (1. 14 § 3 D. 36, 2);

    al. postumus против. post. Suus, родившийся после смерти отца, но не как suus heres завещателя (§ 26. 28 J. 2, 20);

    al. familia обозн. семью, в которую входит кто-нибудь через усыновление (1. 6 § 4 D. 37, 4);

    al. Materfam. (1. 8 D. 48, 5);

    al. periculum, убытки, за которые отвечает другое лицо (1. 4. D. 36, 1);

    al. ususfr., право полного пользования, предоставленное другому лицу, а не собственнику (1. 25 pr. D. 50, 16);

    al. metus, страх, вызванный третьим лицом (1. 14 § 5 D. 4, 2);

    dolus (1. 11 pr. D. 44, 4); в особ. обозн.: быть собственностью другого лица; отсюда alienum (subst.) чужая собственность (1. 2 D. 6, 1. 1. 56 § 1 D. 47, 2), именно чужое недвижимое имущество (1. 8 pr. D. 8, 1. 1. 8 pr. D. 10, 1. 1. 15 § 2. 1. 30 § 1 D. 39, 2).

    2) не участвующий в чем, al. a vu (1. 9 § 1 D. 4, 2); (1. 3 C. 6, 28). 3) несообразный, нелепый, неуместный, aliena loqui (1. 4 § 1 D. 21, 1);

    alienius tempus (позже) (1. 6 C. 7, 64);

    non alienum est (1, 47 D. 6, 1. 1. 4 § 3 D. 38, 10).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > alienus

  • 10 credere

    1) верить, а) считать за истину: aut credere, aut parum probatum opinari (1. 3 § 2 D. 22, 5);

    b) думать, полагать: creditum est, hereditatem dominam esse (1. 31 § 1 D. 28, 5), heres credendus repudiasse (1. 17 § 1 D. 29, 2); (1. 26 § 2;

    D. 12, 6); (1. 3 pr. D. 14, 6);

    c) доверять: affirmationi alicuius cred. (1. 5 § 6 D 49, 16);

    nimium credere alicui (1. 5 § 11 D. 27, 9);

    scriptura credenda (l. 37 § 5 D, 32);

    d) признавать, верить: non ita credere, ut sancti patres tradiderunt (l. 8 pr. C. 1, 5).

    2) вверять, поручать: cred. alicui summam potestatem (1, 1 pr. D. 1, 11), administrationem (1. 32 § 3 D. 26, 7). 3) nepeдавать вещь с условием, что она будет возвращена: creditum (subst.) то, что передано под таким условием (1. 1 D. 12. 1. 1. 2 § 3 eod. 1. 2 § 5 eod.); в тесном смысле credere, creditum, credita pecunia=mutuum dare, mtuum, mutua pecunia (1. 20. 41 eod. 1. 1 pr. 1. 3 § 3. 4 1. 4. 1. 4, 6. 19 D. 14, 6. 1. 12 § 13 D. 17, 1. 1. 24 § 4. 1. 27 § 11). 4, 4);

    pecuniam in creditum dare s. accipere (l. 19 § 1 D. 12, 1);

    creditum conferere in aliquem (1. 34 § 1 D. 32);

    ex crediti causa deberi (1. 20 D. 6, 1. 1. 104 § 7 D. 30 (in creditum ire, дать взаймы=credere 1. 2 § 1 D. 12, 1. 1. 19 § 5 D. 16, 1. 1. 31 D. 19, 2);

    in creditum abire alicui ex causa em. tionis, vel ex alio contractu, требование, проистекающее из договора, превратить в заем (1. 3 § 3 D. 14, 6. 1. 5 § 18 D. 14, 4); в обширном смысле обозн. creditum каждое требование, которое путем иска можно осуществлять: compensatio est debiti et crediti inter se contributio (1. 1 D. 16, 2); (1. 3 D. 10, 2);

    impensa funeris - omne creditum solet praecedere (1. 45 D. 11, 7): ius crediti non habere, amittere (1. 13 D 4, 2. 1. 12 § 2 D. 4, 4);

    argentum, quod in credito est (1. 27 § 2 D. 34, 2); (1. 15 § 3 D. 42, 1. 1. 22 D. 42, 8). - Creditor, веритель (1. 10-12 D. 50, 16); (1. 54. 55 eod. 1. 42 D. 44, 7); залогоприниматель: sive domini sint, sive aliquod in ea re ius habean, qualis est creditor et fructuarius (1. 30 D. 9, 4. 1. 19 pr. D. 39, 2). - Creditrix, верительница (1. 8 pr. D. 16, 1. 1. 16 D. 20, 4. 1. 38 § 1 D. 42, 5).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > credere

  • 11 sequi

    следовать, a) идти за;

    sequens, следующий, позднейший, напр. sequens obligatio, прот. oblig., quae praecessit (1. 1 § 1 D. 46, 3. 1. 3 § 7 D. 35, 3. 1. 14 § 3 D. 36, 1);

    sequentes heredes = substituti (1. 56 D. 40, 5. 1. 12 § 6 D. 38, 2. 1. 42 § 2 eod. 1. 51 pr. D. 5, 3. 1. 1 § 9 D. 32);

    creditor sequens = posterior, прот. prior (1. 5. 9 § 4 D. 20, 4. 1. 7 § 6 D. 27, 9);

    sequitur (следует) dicere, videre etc. (1. 4 pr. D. 41, 3. 1. 91 § 3 D. 45, 1);

    b) вооб. следовать за, последовать, вместе переходить (1. 15 pr. D. 1, 7. 1. 3 pr. D. 4, 5. 1. 19. 24. 26 D. 1, 5); (1. 19 § 2 D. 5, 1); поха caput sequitur (см. caput s. 3. b); (1. 2 § 2 D. 8, 5); особ. о добавочных предметах, которые вместе с главной вещью (напр. при продаже) переходят к новому приобретателю (1. 20 § 1 eod. 1. 25 D. 8, 3. 1. 49 D. 18, 1. 1. 6 pr. 1. 14 § 5 D. 18, 2);

    c) доставаться, quos ius monumenti sequitur (1. 18 § 2 D. 10, 2. 1. 56 § 2 D, 23, 3. 1. 8J 5 D. 17, 1. 1. 43 § 2 D. 41, 1);

    d) соблюдать, держаться чего, поступать (1. 21 D. 10, 3);

    fides bona sequenda (1. 2 § 13 D. 50, 8. 1. 192 § 1 D. 50, 17. 1. 7 § 7 D. 26, 7. 1. 46 D. 38, 2. 1. 20 § 1 D. 39, 5. 1. 39 § 1 D. 40, 5): mandatum alterius (1. 53 D. 17, 1. 1. 11 § 1 D. 44, 4);

    e) fidem alicuius sequi, полагаться, вверяться (1. 6 § 5 D. 3, 2. 1. 1 § 1 D. 4, 9. 1. 1 D. 12, 1. 1. 46 D. 28, 5. 1. 26 § 1 D. 36, 2);

    sequi personam, nomen alicuius, доверять кому, особ. по поводу исполнения обязательств, принятия на себя поручительства и т. п. (1. 19 § 5. 1. 27 pr. § 1 D. 16, 1. 1. 45 § 7 D. 17, 1. 1. 41 § 3. 1. 71 D. 23, 3);

    sequi aliquem s. personam, nomen alicuius, обозн. тк. обращать взыскание на кого-лб., требовать с кого, = eligere (1. 1 § 10. 11. 15. 16 D. 42, 6. 1 5 eod.);

    f) иметь в виду (1. 4 C. 4, 54);

    g) nuptias alicuius sequi, выйти замуж (1. 9 D. 1, 9);

    h) последовать, наступать (1. 53 § 2 D. 50, 16. 1. 52 D. 12, 6. cf. 1. 1 § 1. 2 D. 12, 5);

    condictio causa data causa non secuta (см. condicere и causa s. 1. c);

    i) проистекать, выводить, = consequens esse (1. 1 § 1 D. 2, 3. 1. 28 § 2

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > sequi

  • 12 licet

    licuit (licitum est), ēre impers.
    1) позволено, можно, разрешается ( с acc. cum inf.: hanc te pecuniam capĕre non licuit C; с dat. cum inf.: Themistocli licuit esse otioso C)
    (per me) licet Pl, C etc. — (по мне) пусть так (ничего не имею против, пожалуй, согласен)
    nihil quod per leges liceret C — ничего из того, что разрешается законами
    2) licet + conjct. пусть, хотя, хотя бы (fremant omnes licet, dicam quod sentio C)
    3) можно, доступно, нетрудно ( in causā facĭli cuivis licet esse disertum O)

    Латинско-русский словарь > licet

  • 13 conditio

    1) положение, состояние, а) внешнее положение, естественное свойство: cond. agrorum (1. 1 § 23 D. 39, 3);

    b) юридическое положение человека, состояние, о лицах: dediticiorum pessima conditio (§ 3. 1. 1, 5); (1. 41 pr. D. 23, 4), (Gai. I. 30. 75. 78 seq. 128. IV. 160); (1. 32 § 2. 1. 34 pr. D. 29, 2. 1. 4 D. 40, 13. 1. 3 pr. D. 22, 5. 1. 38 § 9 D. 48, 19);

    in eadem condit, esse (1. 20 § 13 D. 5, 3); (1. 39 D. 3, 5. 1. 133 D. 50, 17); (1. 86 eod.);

    c) юридическое положение, отношение; о вещах, юридических действиях: omnem rem conditionemque praestare (1. 246 § 1 D. 50, 16);

    fundum cum sua, coondit. publicare (1. 23 § 21). 8, 3. 1. 11 § 1. 1. 13 § 3 D. 29, 1); (1. 29 § 1 D. 45, 1);

    non bonam conditionem eligere (1. 7 § 2 D. 26, 7);

    meliorem conditionem facere, offerre s. afferre (1. 1 seq. D. 18, 2).

    2) условие в более обширном смысле слова означ.: а) необходимое предположение действительности юрид. акта, sub hac condit. stare locationem, ut etc. (1. 25 pr. D. 19, 2); (1. 68 D. 23, 3);

    conditiones, quae tacite inesse videntur (1. 99 D. 35, 1);

    cond. juris, необходимое законное условие данного акта против. cond. facti, т. е. настоящему условию (1. 21 D. 34, 1);

    dare propter conditionem (1. 65 pr. § 3 D. 12, 6);

    b) означ. всякое вообще добавочное определение юридического акта; всякая оговорка: si ea conditione navem conduxisti, ut ea merces tuae portarentur (1. 10 § 1 D. 14. 2. 1. 39 D. 17, 1. 1. 6 § 2D. 18, 1): c) условием в собственном смысле называется будущее и неизвестное событие, от наступления или ненаступления которого поставлено в зависимость существование сделки (tit. D. 28, 7. 35, 1); (Gai. II. 144. 172. 200. III. 98);

    conditio - aut in praeterilum concepta ponitur, aut in praesens, aut in futurum (1. 16 D. 28, 3); условием признается только событие будущее и неизвестное (1. 39 D. 12, 1. 1. 10 § 1 D. 28, 7. 1. 120 D, 45, 1);

    sub conditione stipulari, promittere, debere, heredem instituere, etc. (§ 4 J. 3, 15. 1. 26 D. 28, 7. 1. 14 D. 46, 2. 1. 10. 213 pr. D. 50, 16);

    sub condit. resolvi emtionem etc. (1. 3 D. 18, 1. 1. 52 pr. D. 18, 2. 1. 1 D. 18, 3);

    ex condit. vel in conditionem heredem facere (1. 15 § 4 D 29, 1), conditio, quae est in potestate, in arbitrio alicujus, in arbitrium collata, условие, осуществление коего зависит от человеческой воли (1. 4 pr. 1. 86 § 1 D. 28, 5. 1. 28 D. 28, 7. 1. 13 pr. D. 2, 2. 1. 1 § 8 D. 29, 4), противоположно cond. in eventum collata, или quae in aliquo casu consistit (1. 78 § 1 D. 35, 1. I. 33 § 1 D. 40, 5); Павел называет conditio potestativa также promiscua (1. 11 § 1 D. 35, 1); Юстиниан отличает cond. potestativa от casualis и принимает еще conditio mixta, смешанное условие, когда его осуществление зависит одновременно от воли участника сделки, и от случайного события (1. un. § 7 C. 6, 51);

    cond. in non faciendo concepta, cond. non faciendi, условие потестативное, отрицательное (1. 7 pr. 1. 18. 79 § 3 D. 35, 1) противоп. cond. faciendi (l. 8 pr. D. 28, 7);

    impossibilis conditio (§ 11 J. 3, 19);

    conditio pendet, условие находится в нерешительном положении, т. е. неизвестно, исполнится ли оно или не исполнится (1. 36 D. 12, 1. 1. 8 D 18, 6. 1. 38. 1. 4 D. 28, 5);

    cond. existit, impletur, impleta, expleta est (1. 16 D. 12, 6. 1. 14 pr. D. 13, 1. 1. 5 pr 1. 7 § 1. 1. 25 D. 35, 1. 1. 14 D. 46, 2);

    cond. deficit, defecit, условие не исполнится (1. 37 D. 18, 1. 1. 8 pr. D. 18, 6. 1. 63 § 2. D. 30). Conditionalis (adi.) conditionaliter (adv.) условный, под условием: ex conditionati stipulatione tantum spes est, debitum iri (§ 4 J. 3, 15);

    condition. contractus (1. 8 D. 26, 8), obligatio (1. 14 pr. D. 46, 2), emtio, venditio (1. 2 pr. 1. 4 pr. D. 18, 2), institutio (1. 10 pr. D. 28, 7), legatum v. fideicomm. (1. 3 D. 30);

    libertas (1. 4 § 5 D. 40, 5), debitor (1. 5 § 2 D. 34, 3), creditor (1. 55 D. 50, 16);

    conditionaliter stipulari (1. 98 § 5 D. 46, 3. 1. 8 D. 26, 8. § 31 J. 2, 20. 1. 88 D. 30. 1. 17 § 3. D. 35, 1).

    3) случай, возможность, право, jurisjurandi conditionem deferre, предлагать кому-либо присягу;

    conditione delata, jurare;

    conditione jurisjur. non uti;

    causa in conditione jurisjur. deducta (1. 3 pr. 1. 34 § 7. 1. 39 D 12, 2. 1. 19 § 4 D. 22, 3. 1. 9 C. 4, 1);

    conditionem deferre, предоставить кому свободный выбор, condit. deferre, utrum velit (1. 8 § 12 D. 5, 2), an velit - utrum malit (1. 1 § 13 D. 38, 5);

    cond. coheredi dcfertur, ut aut totam cognoscat (hereditatem), aut a toto recedat (1. 55. 56 D. 29. 2. 1. 16 D. 26, 7).

    4) дружеское отношение, особ. супружеская любовь, также отношение между сговоренными (1. 2 § 2 D. 24, 2. 1. 11 D. 23, 2. 1. 18 C. 5, 4. 1. 1 C. 5, 1. 1. 3 D. 50, 14).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > conditio

  • 14 possidere

    владеть;

    possessio, владение;

    possessor, владелец; особ. a) удержание, простое фактическое господство, без воли владеть вещью вполне, исключительно для себя (detentio, possessio naturalis, poss. corporalis) possidere = tenere, detinere s. 3;

    possessio = detentio;

    possessor - detentor;

    possessio appellata est a sedibus quasi positio. quia naturaliter tenetur ab eo, qui ei insistit, quam Graeci кбфпчЮн dicunt (1. 1 pr. D. 41, 2);

    possideri possunt, quae sunt corporalia (1. 3 pr. eod. cf. 1. 4 § 27 D. 41, 3);

    corporalis naturalis possessio;

    naturaliter possidere, incumbere possessioni (см. corpus s. 2, naturalis s. d.);

    in possessionem mittere, ire, venire (см.); (1. 9 D. 6, 1. 1. 10 § 1 D. 41, 2. 1. 21 § 3 D. 46, 1. 1. 13 pr. D. 41, 3);

    b) в тесн. см. слова - possessio есть фактическое господство, к которому присоединяется воля владеть исключительно для себя (animus domini); это владение осуществляется владельческими исками, интердиктами, способно по давности вести к установлению права собственности; владение, которое в настоящей науке р. права принято называть юридическим владением; в этом смысле possidere прот. tenere (1. 49 § 1 D. 41, 2. 1. 1 § 22 D. 43, 16. 1. 38 § 7. 8 D. 45, 1. 1. 19 § 6 D. 47, 2. 1. 63 D. 50, 16); тк. прот. in possess. esse (1. 9. 10 § 1 D. 41, 2. cf. 1. 12 D. 42, 4. 1. 1 § 9 11. 43, 3 1. 3 § 8 D. 43, 17. 1. 9 D. 6, 1. cf. 1. 17 § 1 D. 16, 3. 1. 3 § 20 D. 41, 2. 1. 6 § 2 D. 43, 26. 1. 36 D. 41, 2. 1. 3 § 1. 3. 1. 8 eod. 1. 49 § 1 eod. 1. 1 § 15 D. 47. 4. 1. 1 § 3 D. 41, 2);

    animum possidendi non habere (§ 20 eod.);

    possidere pro emtore, pro herede (см. Gai. IV. 144);

    pro possessore, как простой владелец, без законного титула (1. 14 § 2 D. 4, 2. 1. 11 § 1. 1. 21. 13 pr. § 1 D. 5, 3. 1. 110 D. 35, 1. 1. 16 D. 41, 2. 1. 33 § 1 D. 41, 3. 1. 1 § 4 D. 43, 3);

    a veteribus praeceptum est, neminem sibi ipsum causam possessionis nutare posse (см. mutare);

    iusta possessio, causa possidendi;

    iuste possidere;

    iustus possessor (см. iustus s. b.), iniusta possessio;

    iniuste possid. (см. iniustus s. 1);

    p. lucrativa (Gai. II. 52. 56. 57. 60): possessio vitiosa (см. (Gai. IV. 151);

    possid. vi aut clam aut precario (1. 14 D. 43, 16. 1. 1 § 9 D. 43, 17. Gai. IV. 150. 154);

    bona - mala fide possidere;

    bonae - malae f. possessor (см. fides s. 5. b.);

    possessio civilis;

    civiliter possid. (см.), longa possessio (см. longus s. 1. b.); (1. 12. 18 § 15 D. 39, 2. 1. 54 § 4 D. 41, 1. 1. 21 D. 41, 3. 1. 25 eod. 1. 16 eod. 1. 1 § 15 D. 41, 2);

    ius possessionis (1. 44 pr. eod. 1. 2 § 38 D. 43, 8. 1. 5 § 1 D. 48, 6. 1. 5 C. 7, 16. 1. 2 § 3 D. 43, 1. § 2 и след. I. 4, 15. tit. D. 43, 17. C. 8, 6. 1. 1 § 4 D. cit.);

    melior est causa possidentis s. possessoris (см. melior); (1. 24 D. 6, 1);

    possessoris commodum consequi, commodo frui, fungi, прот. petitoris onera sustinere, onere fungi (1. 62 D. 5, 1. 1. 20 D. 22, 3. 1. 12 § 3 D. 40, 12. 1. 1 § 3 D. 43, 17. 1. 29 § 1 D. 21, 2. 1. 1 § 6 D. 39, 1. 1. 13 § 13 D. 5, 3. 1. 25 § 8 eod. cf. 1. 1 § 7 D. 43, 3. 1. 131. 150. D. 50, 17);

    bonorum possessio, преторский порядок наследования;

    bonorum possessor, приобретающий наследство по преторскому праву (см. bona s. 1 b.);

    possessio тк. = bon. poss. (1. 9 D. 37, 6. 1. 9 D. 38, 8);

    possessorius, относящийся к bon. poss., основывающийся на bon. poss.: posses. hereditalis petitio прот. civiles actiones heredibus propositae (tit. D. 5, 5);

    possess. actiones (1. 4 D. 37, 10. I. 50 § 2 D. 38, 2);

    c) тк. для обозн. ius in re aliena источники говорят: possidere ius (1. 2 D. 8, 4. 1. 7 D. 43, 19);

    possessio iuris (1. 2 § 3 D. 43, 26. 1. 13 § 15. 1. 16 § 4. 7. 1. 18 § 1. 1. 34 § 1. 1. 35 D. 5, 3. 1. 10 D. 5, 4. 1. 6 § 1 D. 8, 5. 1. 23 § 2 D. 4, 6. 1. 3 D. 7, 6. 1. 4 D. 43, 17. 1. 3 § 17 D. 43, 16. 1. 10 pr. D. 8, 5. 1. 14 D. 8, 1. 1. 20 eod.);

    interdicta veluti possessoria (1. c.);

    d) иногда подразумевается под possidere, possessio, фактическое правовое положение лица: ex possessione sive servitutis sive libertatis de suo statu litigare (1. 33 § 1 D. 3, 3. 1. 3 § 10 D. 41, 2);

    e) наконец, обозн. possidere, иметь недвижимое имущество;

    possessio, недвижимое имущество;

    possessor, владелец недвижимого имущества (1. 15 pr. § 1 D. 2, 8. cf. § 1 eod. 1. 1 § 1 D. 11, 4. 1. 1 D. 50, 9. 1. 18 § 25 D. 50, 4. 1. 15 eod. 1. un. § 4 D. 43, 15. 1. 7 D. 47, 9. 1. 41 § 6 D. 32. 1. 78 D. 50, 16);

    vendere, distrahere possessionem (1. 15 § 7 D. 2, 8. 1. 38 pr. D. 4, 4. 1. 5 § 10. 11 D. 27, 9);

    possessions reditus (1. 91 § 3 D. 32. 1. 18 § 21. 25 D. 50, 4. 1. 4 pr. D. 49, 18);

    dominus possessionis (1. 2 C. 9, 39. 1. 4. C. 11, 5. 1. 8 C. 8, 10);

    honorati possessores, curiales (1. 19 C. 1, 4. 1. 8 C. 1, 55. cf. 1. 4 C. 9, 27).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > possidere

  • 15 aequus

    a, um
    1) ровный, равнинный, плоский ( dorsum jugi Cs)
    locus ae. ad dimicandum Cs — место (достаточно) ровное, т. е. удобное для сражения
    2) выгодный, благоприятный ( et loco et tempore aequo Cs)
    3) благосклонный, милостивый (aequis auribus audire L; aequis oculis aspicere V)
    4) спокойный, невозмутимый, хладнокровный, терпеливый ( aequo animo ferre (accipere) aliquid Cs, C etc.)
    haud animo aequo H — не без досады, раздражённо
    aequo spatio ab castris Ariovisti et Caesaris Cs — на равном расстоянии от лагерей как Ариовиста, так и Цезаря
    aequo Marte pugnare L — сражаться с равным (для обеих сторон) счастьем, с одинаковым успехом (без чьего-л. перевеса)
    ex aequo O, Tib, L, T — в равной мере, в одинаковой степени, поровну
    esse (stare) in aequo T, Sen — находиться в одинаковом положении, на равных правах (с кем-л.)
    ex aequo loco loqui Cговорить в сенате (в сенате говорили с места, тогда как к народу обращались с трибуныex superiore loco, a к суду, который заседал на возвышении — ex inferiore loco)
    in aequo ponere aliquem alicui L — ставить кого-л. наряду с кем-л., уравнять в правах кого-л. с кем-л.
    sequi aliquem non passibus aequis V — следовать за кем-л. более короткими шагами, т. е. не поспевать
    6) беспристрастный (judex, testis C)
    mors aequo puisat pede H — смерть стучится ногой одинаково (как в хижины, так и во дворцы)
    7) справедливый, надлежащий, правильный ( causa C)
    quaecumque ex merito spes venit, aequa venit O — всякая надежда, основанная на заслуге, законна
    aequum est Pl, Ter etc. — справедливость требует, т. е. надлежит, следует
    severius aequo L — строже, чем следует (слишком строго)
    aequum (et) bonum Ter, C etc. — (то, что) совершенно справедливо
    aequi bonique (или aequi boni) facere aliquid Ter, L, C — считать что-л. справедливым, быть довольным чём-л

    Латинско-русский словарь > aequus

  • 16 facio

    fēcī, factum, ere (арх.: imper. face = fac ; fut. II faxo = fecero; pf. conjct. faxim = fecerim; pass. см. fīo)
    1) делать (statua ex aere facta C; scuta ex cortĭce f. Cs); производить, совершать (impĕtum in hostem C; eruptiones ex oppīdo Cs; incursionem L); изготовлять, выделывать (caseum, vinum Vr); строить, сооружать (muros, classem, pontem in Arări Cs); раскидывать, разбивать (castra Cs, C); разводить, добывать ( ignem ex lignis C); прокладывать, проводить (viam sibi L; semĭtam Pl)
    quo facto Pt — когда это было сделано (совершено, готово), т. е. после этого
    2) воспитывать, формировать ( mores Sen)
    3) производить, порождать, выделять ( calorem PM); класть, откладывать ( ova Vr); выводить (pullos Vr; subolem Col, PM); давать ( multam herbam Col)
    f. verba C, Lговорить
    5) сочинять, слагать (orationem C; versus C, H); составлять, писать ( litteras ad aliquem C)
    6) грам. образовывать (cado facit cecidi, spondeospopondi, pingo — pinxi etc. Q)
    7) разрешать, позволять, предоставлять ( alicui transĭtum L)
    f. alicui potestatem (gratiam или copiam) dicendi L — позволить говорить (предоставить слово) кому-л.
    8) поступать, действовать, вести себя (humaniter C; arroganter Cs; bene, male alicui Pl, Ter etc.; contra aliquem Sl)
    alicui aegre f. Ter — огорчать кого-л.
    f. cum (ab) aliquo C, Nep etc. — действовать заодно с кем-л. (поддерживать кого-л.)
    f. adversus aliquem L etc. — быть (действовать) против кого-л.
    9) ( о правонарушениях) совершать (scelus, facinus, caedem, furtum Pl, C etc.)
    10) приносить в жертву (Jovi aliquid L или aliquā re Vr)
    11) (тж. bene f. Sen etc.) благотворно действовать, помогать
    nec coelum nec aquae faciunt O — плохо действуют (на меня здесь) и климат, и вода
    12) быть полезным, иметь значение
    13) давать (alicui suavium Pl, cognomen alicui L; alicui otia V)
    gratiam f. delicti Sl — прощать (чью-л.) провинность
    14) брать, забирать, захватывать (praedam Cs, Nep; manubias C)
    15) получать (stipendia Sl, L); зарабатывать (lucrum C; assem Pt); наживать, накоплять ( maximam pecuniam C)
    corpus f. CC, Phполнеть
    16) собирать, взыскивать ( tribūtum C)
    17) набирать (exercitum C, VP; auxilia mercēde T)
    18) проделывать, проходить, пробегать (iter C; cursu quinquaginta stadia Just)
    19) проводить (annum in aliquā re Dig; aliquot dies unā Sen)
    20) составлять, равняться (duplicatum jugĕrum Col; dodrantem bonorum Dig)
    21) приносить, воздавать ( gratulationem alicui C)
    gratiam f. alicui alicujus rei L — благодарить кого-л. за что-л.
    22) заниматься (какой-л. профессией)
    medicinam f. alicui C — лечить кого-л.
    23) быть способным (пригодным), подходить, соответствовать ( ad aliquid или alicui rei)
    24) заключать (pacem, indutias C)
    25) совершать, осуществлять, проводить
    f. bellum Csначинать войну или Cs, C вести войну
    fugam f. Sl, Lобращать и обращаться в бегство
    f. moram alicui Pl, C — задерживать кого-л.
    26) выполнять (promissa C; imperata Cs)
    27) устраивать (cenas, ludos C)
    28) возбуждать, вызывать (desiderium alicui alicujus rei L; spem C, L; suspicionem C); причинять, доставлять ( dolorem alicui C); внушать (metum CC, T, L)
    f. fletum C и f. flere Oдоводить до слёз
    fidem alicui f. L — внушить кому-л. уверенность (убедить кого-л.) (в чём-л.)
    29) обусловливать, создавать
    quid sit, quod memoriam facit Q — (вопрос о том), в чём сущность памяти
    30) терпеть, нести (detrimentum, damnum C)
    f. vitium C, PM — приходить в негодность, портиться
    31) допускать, (пред)полагать, воображать
    fac, qui ego sum, esse te C — вообрази, что ты — я, т. е. представь себя на моём месте
    se f. — делать вид, прикидываться (se f. alias res agere C)
    32) делать (кого-л. кем-л.), выбирать или назначать (aliquem herēdem, consulem C etc.)
    f. aliquem reum C — привлечь кого-л. к судебной ответственности
    aliquem testem f. Ter, L — взять кого-л. в свидетели
    se aliquem f. Ter, C — прикинуться кем-л. (выдать себя за кого-л.)
    33) превращать, обращать (Siciliam provinciam f. VP)
    aliquem certum ( certiorem) f. Pl, V etc. — поставить кого-л. в известность
    34) делать чьим-л. достоянием, присваивать
    optionem alicujus f. Sl — предоставить кому-л. выбор
    aliquem sui juris f. VP — подчинить себе кого-л.
    aliquem proprii juris f. Just — предоставить кому-л. независимость
    aliquam terram suam f. Cs — завладеть какой-л. землёй
    35) ценить, уважать, ставить (maximi, pluris, parvi, minimi, nihili Pl, Ter, C etc.)
    aequi bonique f. aliquid C — быть вполне удовлетворённым чём-л.
    36) выводить на сцену, представлять (bonas matrōnas, meretrīces malas Ter)
    37) (тж. se f.) отправляться, направляться ( ad stelas Pt)
    se intra limen f. Apпереступить порог
    38) pass. (см. fīo) бывать, случаться, происходить
    incumbite in causam, ut facitis O — работайте (и впредь) над этим, как работаете
    f. non possum, quin ad te litteras mittam C — не могу (удержаться, чтобы) не послать тебе письма
    40) euph.
    si quid eo factum esset C — если с ним что-л. случится (т. е. если он умрёт)
    suae rei causā f. Ptventrem exonerare
    f. Ctl, Pers, J, O, Pt, Mconcumbere
    41) (как вспом. гл. для описательно-подчёркнутой императивности)
    fac fideli sis fidelis Pl — будь верен тому, кто верен (тебе)

    Латинско-русский словарь > facio

  • 17 res

    rēs, reī (редко Lcr rēi, у него же иногда rei односложно) f.
    1) вещь, предмет
    res bonae Nep — лакомства, но тж. Pl, C etc. ценные вещи, ценности
    2)
    а) pl. мир, вселенная, природа (rerum contemplatio CC, Q)
    rerum natura Lcr, C — сущность мира, природа (вселенной)
    б) при superl. rerum во всём свете, изо всех на свете (animal maximum rerum PM)
    de eā re C etc. — об этом, по данному вопросу
    (in) omnibus rebus Cs etc.во всём
    res efficientes (=causae) Cдействующие причины
    res effectae C — действия (причин), следствия
    4) состояние, положение, дела, обстоятельства (si res poscat, cogat или exĭgat Cs, H, Just)
    pro (или e) re natā C, Ter или pro re C, Cs, L etc. (тж. pro tempore et pro re Cs и ex re et ex tempore C) — в зависимости от обстоятельств
    summa rerum Nep — вся совокупность обстоятельств, общее положение, но тж. Cs общая сумма, итог
    res secundae( florentes, prospĕrae) Pl, C, H, L, Nep etc. — процветание, преуспеяние
    res adversae (afflictae, misĕrae) Pl, C, Cs, Sl — бедственное положение, несчастье
    5) факт, действительное положение, действительность (non re, sed opinione C)
    rem loqui Ter — говорить дело, т. е. правильно
    6) сущность, суть (ad rem pertinēre C; de re magis, quam de verbis, laborare C)
    quid ad rem? C etc.что тут существенного? (т. е. не всё ли равно?)
    8) причина, основание
    quā (hac, eā) re или ob eam (hanc) rem Pl, C etc. — по этой причине, поэтому
    9) деловые отношения, дело (rem gerere C, H etc.; rem cum aliquo transigere C)
    r. militaris( bellica) C — военное дело, но тж. H воинский подвиг
    res divīnae C etc. — религия, религиозные обряды
    10) судебное дело, процесс ( rem judicare C)
    11) (тж. pl.) государство (r. Romana L, H; r. publica или respublica C etc.; rem restituere Enn ap. C; res Graecae Nep) или политическая деятельность ( in mediā re publica versari C)
    12) выгода, польза, интересы
    aliquid in rem suam convertere C — использовать что-л. в своих интересах
    profecto rem habes nullam, haec negotia multarum nundinarum fore C — ты, конечно, не заинтересован в том, чтобы это дело затянулось надолго
    13) имущество, состояние, достояние, добро (homo sine re C; r. amicos invĕnit Pl)
    r. familiaris Sl, Q, Nep etc. или res privatae Cчастная собственность
    14) власть, господство
    summa rerum L, Nep, res maximae Nep и summae res Nepверховная власть (ср. 16.)
    15) действие, деяние, дело
    res gestae Cs etc. — дела, подвиги
    16) война (cum aliquo L etc.); сражение, битва ( gladio commĭnus rem gerere Cs)
    17) случай, событие, явление, факт (r. inopinata C); pl. история (res populi Romani perscribere L, тж. res Romanas scribere C)

    Латинско-русский словарь > res

  • 18 exigere

    1) изгонять, exactis regibus (1. 2 § 3. 16. 20 D. 1, 2);

    exig. in exsilium (l. 8 D. 48, 8).

    2) требовать, а) вообще = desiderare, напр. si res exegerit, si ita res exigit (1. 21 § 2. 4. 6. 1. 8 § 1 D. 10, 1);

    pront causa exegerit (1. 1 § 19 D. 48, 18. 1. 22 § 1 D. 7, 8): ubi usus exigit (1. 18 § 10 D. 50, 4. 1. 11 D. 27, 10. 1. 118 D. 30);

    ex. cautionem (1. 1 § 15. 1. 8 D. 27, 8. 1. 11 § 18 D. 32. 1. 13 § 11 D. 39, 2. 1. 33 pr. D. 26, 7. 1. 47 § 5 D. 30);

    exig. reum iudicio sisti (1. 2 pr. D. 2, 11);

    exig. aliqitem: exigi rationes edere (1. 8 pr. D. 2, 13): b) отыскивать что-либо судебным порядком: exigere posse, quia actio delata est (1. 64 § 6 D. 24, 3);

    exig. per personalem actionem (1. 35 D. 5, 1. 1. 9 D. 34, 3);

    exig. debita a debitore (1. 7 § 4 seq. 1. 8 § 3. 1. 15. 21 § 2 eod.);

    exig. debitorem, требовать от должника уплаты денег (1. 15 cit. 5 § 4 D. 19, 5);

    exig. coheredes (1. 44 § 1 D. 24, 3);

    pactum, ne invitus exigeretur (1. 32 § 1 D. 23, 4. 1. 39 D. 3. 5);

    exig. nomen (1. 6 § 2 D. 12, 6. 1. 11 § 13 D. 32), indebitum, non debitum (1. 20 § 18 D. 5, 3 1. 2 § 7 D. 18, 4. 1. 65 D. 5, 1. 1. 44 § 1 D. 24, 3);

    exig. sortem cum usuris (1. 9 D. 27, 8), fideicommissum (1. 41 § 11 D. 32), iudicatum (1. 1 § 2 D. 22, 1), poenam (1. 32 § 3 D. 4, 8. 1. 4 § 2 D. 9, 4. 1. 55 § 1 D. 26. 7. 1. 122 § 3 D. 45, 1);

    poenae nomine exactum (1. 74 D. 46, 3);

    exig. operas, officia (1. 13 § 3 D. 32. 1. 20 D. 40, 4. 1. 187 D. 50, 16);

    privilegium exigendi, право на преимущество в удовлетворении (1. 25 D. 12, 1. 1. 52 § 10 D. 17, 2. 1. 1 D. 42, 3. 1. 24 § 1 D. 42, 5). Exactio, oсуществление требования судебным порядком (1. 40 C. 9, 2);

    compensatione vel exactione consequi (1. 23 § 1 D. 18, 4);

    exactionem habere, pati, parere (1. 7 § 1. 1. 9. 11 pr. D. 25, 1);

    exactio debiti (1. 28 D. 12, 1), sortis (1. 69 § 2 D. 23, 3);

    dotis (1. 43 § 1 cocl.), nominum (1. 35 D. 26, 7), legati, fideirommissi (1. 18 § 1 D. 37,4), operarum (1. 48 1). 38, 1. 1. 70 pr. D. 50, 16);

    c) взыскивать: exugendi tributi munus (1. 17 § 7 D. 50, 1. cf. 1. 1 0. 1, 37. I. 9 § 5 D. 39, 4. 1. 11 § 5 D. 13, 7. 1. 37. § 1 D. 26, 7). Exactio, изыскивание, побор: illicitas exactiones - prohibeat Praeses prov. (1. 6 pr. § 3 D. 1. 18. cf. 1. 1 C. 10, 19);

    exactio vectigalis (1. 49 D. 21; 1), tributorum (1. 5 § 1 D. 49, 18. 1. 3 § 11 D. 50, 4), tributoria (l. 8 C. 6, 2). Exactor-сборщик, exactorum illicita avaritia (1. 6 § 9 D. 1, 18);

    exact. pecuniae (1. 18 § 8 D. 50, 4. cf. 1. 9 § 5 D. 50, 8), tributorum (tit. C. 10, 19. 1. 8 C. 6, 2); (tit. C. 12, 61).

    3) совершать, исполнять: exactum esse, оканчивать, exactio libertatis iudicio (1. 3 C. 7, 18); особ. о времени: истекать: exacto tempore (1. 38 § 3 D. 40, 12); (1. 60 § 4 D. 23, 2. 1. 6 D. 22, 2);

    incipiente, non exacto die (l. 134 D. 50, 16).

    4) exactus (adi.);

    exacte (adv.) исправный, точный: exactissima diligentia (1. 72 D. 17, 2. 1. 1 § 4 D. 44, 7. 1. 3. D. 18, 6);

    exacto officio negotia gerere (1. 21 C. 4, 35); (Gai. I, 93).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > exigere

  • 19 officium

    1) нравственная обязанность, долг, а) вооб. officii (tuendi) causa de homine libero exhibendo interdictum competit (1. 2 § 1 D. 43, 1. 1. 6 D. 37, 6. 1. 2 D. 5, 2. 1. 23 D. 42, 5); отсюда обязательность, услужливость, ex. off. atque amicitia mandatum originem trahit (1. 1 § 4 D. 17, 1. 1. 17 § 3 D. 13, 6. 1. 5 § 4 D. 19, 5. 1. 7 D. 29, 3. 1. 61 § 5 D. 47, 2); тк. принять на себя обязанности, promissum off. deserese - explere non posse (1. 27 § 2 D. 17, 1);

    in officio delinquere - off. implere (1. 33 pr. D. 3, 5);

    b) особ. служба, должность, занятие по должности, officio iudicis, iudicantis, cognoscentis, Praetoris, arbitri contineri, convenire (1. 43 D. 4, 6. 1. 32 § 10 D. 4, 8. 1. 38. 44 D. 5, 3. 1. 7 D. 5, 4. 1. 9. 76 pr. D. 6, 1. 1. 22 § 2 D. 7, 8. 1. 18 § 2. 1. 26. 42 D. 10, 2. 1. 38 D. 11, 7. 1. 21 D. 12, 1. 1. 21 § 3 D. 15, 1. 1. 19 § 3. 1. 25 § 5. 1. 42 D. 19, 2. 1. 43 § 6 D. 21, 1. 1. 13 D. 22, 5. 1. 7 § 1 D. 23, 5. 1. 24 § 2 D. 24, 3. 1. 6 D. 27, 7. 1. 4 D. 29, 3. 1. 69 § 5. 1. 109 § 1 D. 30. 1. 95 § 2 D. 35, 2. 1. 5 pr. D. 39, 2. 1. 47 § 2 D. 40, 5. 1. 5 D. 43, 1. 1. 4 § 3 D. 44, 4. 1. 27 pr. D. 45, 1. 1. 45 D. 46, 1. 1. 9 § 1 D. 47, 2. Gai. II. 219. sq. 222. IV. 114. 1. 5 pr. D. 45, 1);

    officio iudicis dirimi (1. 73 D. 3, 3), expediri (1. 14 § 8 D. 11, 3), celebrari (1. 7 § 3 D. 43, 24), prohiberi (1. 13 D. 23, 2), compelli (1. 44 D. 40. 4), aestimari (1. 11 pr. D. 10, 4. 1. 16 D. 47, 10. 1. 9 § 7 D. 4, 2. 1. 35 § 1 D. 28, 5. cf. 1. 25 § 10 D. 10, 2. 1. 71 § 1 D. 30. 1. 45 § 8 D. 49, 14. 1. 58 pr. D. 36, 1. cf. 1. 24 D. 16, 3. 1. 7 D. 3, 5. 1. 25 § 8 D. 21, 1. 1. 1 § 10 D. 3, 1. 1. 25 pr. D. 4, 8. 1. 12 pr. § 2 D. 49, 16. 1. 56 § 2 D. 17, 1. 1. 20 D. 23, 2. 1. 30 D. 26, 7. 1. 1 § 3 D. 27, 3. 1. 31 § 14 D. 21, 1);

    ex off. sumtus facere (1. 3 pr. D. 27, 4. cf. 1. 1 § 9 D. 27, 3);

    ad off. suum revocare (1. 39 § 7 D. 26, 7. 1. 2 D. 2, 12); иногда обозн. круг деятельности известного сановника, ius dicentis off. latissimum est (1. 1 D. 2, 1. 1. 1 § 4 D. 26, 10); отсюда = munus s. 1. b) напр. off. civilia publica (1. 6 D. 4, 5. 1. 1 § 1 D. 16, 1. 1. 15 § 5 D. 48, 16. 1. 2 pr. D. 50, 17. 1. 6 § 3 D. 1, 16. 1. 4 § 2 eod. 1. 38 pr. 57 pr. D. 23, 2. 1. 2 § 1 D. 34, 9. 1. 10 pr. 11 § 1 D. 50, 7);

    iudicandi (1. 6 D. 5, 1); 1. 46 eod.); (1. 54 D. 6, 1. 1. 46 § 1 D. 26, 7. 1. 39 § 6. 9 eod.); (pr. § 10 eod.); (1. 33 § 1 eod.); 1. 5 pr. D. 26, 9. 1. 1 § 3 D. 27, 4).

    2) услуги, off. magistri remuneratum (1. 27 D. 39, 5); особ. услуги рабов и отпущенников = ministerium s. 1. s. б, напр. прот. artificium (1. 65 § 1 D. 32. 1. 24 D. 40, 4. 1. 4 § 5 D. 50, 15. 1. 27 § 1 D. 33, 7. 1. 1 cf. 1. 3 § 1. 1. 22 pr. D. 38, 1);

    in officio alicuius esse, служить (1. 48 pr. eod.); (1. 26 § 12 D. 12, 6);

    off. patronis praestare (1. 2 C. 6, 6).

    3) вообщ. исполнение, совершение: membrorum bumanorum officia (1. 14 D. 1, 5);

    testimonii off. (1. 14 D. 22, 5); отправление, занятие: cunctarum artium officia die solis quiescant (1. 3 C. 3, 12); применение, regula, simul quum in aliquo vitiata est, perdit off. suum (1. 1 D. 50. 17).

    4) личный состав судебных чиновников, officio non praesente sententiam dicere (1. 6 D. 7, 45); тк. суд, apud, off. cavere (1. 17 D. 2, 4), deponi (1. 7 § 2 D. 2, 8. 1. 11 § 1 D. 10, 4. 1. 18 C. 6. 23. 1. 74 D. 47, 2. 1. 4 D. 11, 4);

    missus ex off. annonae centurio (43 § 1 D. 13, 7); иногда низшие судебные чиновники, служители высшего сановника, sub praetextu adventus officiorum vel militum iniuriis vexari (1. 6. 5 D. 1, 18. 1. 2 C. 4, 56. 1. 2 C. 8, 23. cf. 1. 74 § 1 D. 21, 2), sub custodia officii factus (1. 1 C. 9, 45. 1. 7 C. 9, 2. 1. 3 C. 4, 15. 1. 1 § 4. 5. 1. 2 § 6 C. 1, 27. 1. 4 C. 12, 58), palatina (1. 2 C. 10, 23. 1. 3 C. 12, 60. 1. 3 C. 12, 61), proconsulare (l. 3 C. 12, 56), praesidiale (1. 1 C. 7, 39. 1. 10 C. 12, 60).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > officium

  • 20 animus

    ī m.
    1) дух, разумное начало, мысль (ut oculus, sic a., se non videns, alia cernit C)
    2) дух, жизненное начало ( в человеке) ( animi corporisque vires L)
    animantia quaedam animum habent, quaedam tantum animam Sen — одни живые существа имеют дух, другие же только душу (т. е. только дыхание)
    4) желание, стремление, склонность, воля, намерение
    fert a. O, Sl, Su — душа влечёт, т. е. обуревает желание, страстно хочется
    5) чувство, ощущение, страсть, пылкость
    alicui animos in aliquem facere O — внушить кому-л. неприязнь к кому-л.
    aequo animo Ter etc. — равнодушно, безучастно
    exsultare animo O — ликовать, радоваться
    6) характер, натура (a. mansuetus rhH., mollis Sl, parvus H)
    7) настроение, расположение, отношение ( bono animo esse in aliquem Cs)
    8) храбрость, мужество, уверенность в себе
    magnus mihi a. est, hodiernum diem initium libertatis fore T — я крепко надеюсь на то, что нынешний день положит начало освобождению
    10) порыв, сила
    dare animos plāgae V — придавать удару новую силу, т. е. увеличивать скорость (волчка)
    11) надменность, высокомерие
    animos capere C — удовлетворить высокомерие, уважить спесь (ср. 8.)
    12) наслаждение, удовольствие
    animo obsĕqui Pl — предаваться наслаждениям (делать всё, что душе угодно)
    animi causā Pl, C etc. или animi gratiā Pl — для развлечения, для удовольствия
    omnia fert aetas, animum quoque V — годы уносят всё, вплоть до памяти
    14) мнение, суждение
    meo animo Pl, C или ut meus est a. Plпо-моему
    15) сознание, сознательное состояние ( timor abstulit animum O)
    16) лицо, личность
    17) ласк. душа (моя), душенька (mi animel Pl, Ter)

    Латинско-русский словарь > animus

См. также в других словарях:

  • aliquis non debet esse judex in propria causa, quia non potest esse judex et pars — /slakwas non debat esiy juwdeks in prowpriya koza, kwaya non powtast esiy juwdeks et parz/ A person ought not to be judge in his own cause, because he cannot act as judge and party …   Black's law dictionary

  • aliquis non debet esse judex in propria causa, quia non potest esse judex et pars — /slakwas non debat esiy juwdeks in prowpriya koza, kwaya non powtast esiy juwdeks et parz/ A person ought not to be judge in his own cause, because he cannot act as judge and party …   Black's law dictionary

  • judex non potest esse testis in propria causa — /juwdeks non powtast esiy testas in prowpriya koza/ A judge cannot be a witness in his own cause …   Black's law dictionary

  • judex non potest esse testis in propria causa — /juwdeks non powtast esiy testas in prowpriya koza/ A judge cannot be a witness in his own cause …   Black's law dictionary

  • Non in regno Angliae providetur, vel est aliqua... — (Non in regno Angliae providetur, vel est aliqua securitas major vel solennior, per quam aliquis statum certiorem habere possit, neque ad statum suum verificandum aliquid solennius testimonium producere, quam finem in curia domini regis levatum;… …   Ballentine's law dictionary

  • Aliquis non potest esse judex in propria causa — One cannot be a judge in his own cause …   Ballentine's law dictionary

  • Judex non potest esse testis in propria causa — A judge cannot be a witness in his own case …   Ballentine's law dictionary

  • HOMICIDII Causa — Athanis in Areopago disceptari olim solita est, ex lege, Δικάζειν δὲ την` βουλην` εν Α᾿ρείῳ πάγῳ φόνου καὶ τραύματος ἐκ προνοίας καὶ πυρκαίας καὶ φαρμάκων ἐάν τις ἀποκτείνῃ δοὺς, Senatus Areopagiticus ius dicito de caede, aut vulnere, non casu,… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Liste de locutions latines — Cet article contient une liste de locutions latines présentée par ordre alphabétique. Pour des explications morphologiques et linguistiques générales, consulter l article : Expression latine. Sommaire  A   B … …   Wikipédia en Français

  • NILUS — I. NILUS Aegypti Episcopus exustus, sub Diocletiano. Vide Lactantium, l. 5. c. 11: II. NILUS Africae fluv. celeberrimus, ut Asiae Ganges, et Indus, atque Europae Danubius. Plurima eius ab antiquis perhibentur, et celebrantur nomina. Nam et… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • judge — 1 / jəj/ vb judged, judg·ing [Old French jugier, from Latin judicare, from judic judex judge, from jus right, law + dicere to decide, say] vt 1: to hear and decide (as a litigated question) in a court of justice judge a case 2: to pronounce after …   Law dictionary

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»